BIP

Wręczenie odznaki Honorowy Przyjaciel Kalisza dr Grażynie Schlender i promocja książki pt. 600 lat Sulisławic

4 grudnia 2025 r., w Sali Recepcyjnej kaliskiego ratusza, miały miejsce dwie ważne uroczystości. Prezydent Miasta Kalisza Krystian Kinastowski uhonorował dyrektora Archiwum Państwowego w Kaliszu dr Grażynę Schlender i wieloletniego wydawcę "Życia Kalisza" Arkadiusza Woźniaka odznaką Honorowy Przyjaciel Kalisza. Tego dnia zapromowano także najnowsze wydawnictwo Archiwum pt. 600 lat Sulisławic. W uroczystościach tych udział wzięli m. in. członkowie Komitetu Obchodów Ćwierćwiecza Poszerzenia Granic Kalisza: przewodniczący Rady Miasta Kalisza Sławomir Lasiecki, naczelnik Kancelarii Prezydenta Miasta Kalisza Iwona Cieślak, dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej im. A. Asnyka w Kaliszu Anna Kubiak, były sołtys Sulisławic Bogumił Łączyński, obecna sołtys Sulisławic Karolina Sadowska, prof. UK dr hab. Krzysztof Walczak; reprezentująca Europoseł Marlenę Maląg radna Powiatu Ostrowskiego Dorota Hurna, reprezentujący biskupa kaliskiego ks. Przemysław Kaczkowski, dyrektor Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej Marcin Magdziński, naczelnik Wydziału Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki Urzędu Miasta Kalisza Tomasz Wojcieszak, prezes Kaliskiego Towarzystwa Lekarskiego dr Piotr Suda, dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kaliszu Iwona Niedźwiedź, dyrektor Szkoły Podstawowej Nr 23 w Kaliszu Beata Raczak, dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej w Opatówku Małgorzata Matysiak, członek Komisji Pamięci Historycznej Miasta Kalisza Maciej Garbowicz, przewodniczący Komisji Rewizyjnej Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów Świętosław Fortuna i licznie przybyli przedstawiciele lokalnych mediów.

Prezydent Miasta Kalisza Krystian Kinastowski wręczając dr Grażynie Schlender odznakę Honorowy Przyjaciel Kalisza podziękował za wieloletnią pracę na rzecz Kalisza i upowszechniania jego historii. Dzięki osobistemu zaangażowaniu dyrektora Archiwum instytucja ta kojarzy się dziś w dużej mierze z działalności naukowej i popularyzatorskiej. To dr Grażyna Schlender rozwinęła działalność wydawniczą Archiwum, podarowała też kaliskiej młodzież konkurs "Ad fontes! Odkrywamy tajemnice Kalisza i regionu kaliskiego". Jest przewodniczącą Komisji Pamięci Historycznej Miasta Kalisza - efekty pracy tego gremium są widoczne w przestrzeni miejskiej.

Dr Grażyna Schlender podziękowała za to odznaczenie przede wszystkim Miastu Kalisz - za to, że mogła się w nim spełnić. Przyjechałam do Kalisza jako młoda mężatka w styczniu 1983 r. Przybyłam ze zdaną maturą i ambicjami. Moje życie w Kaliszu od początku było naznaczone książkami. Pracowałam najpierw w księgarni, potem w Książnicy Asnykowskiej, wreszcie dane mi było tchnąć nowe życie w działalność wydawniczą Archiwum, w którym rozpoczęłam pracę w 2007 r. jako dyrektor - dodała dr Grażyna Schlender. Oznaczona dodała, że zauważyła ogromny potencjał naukowy w kadrze Archiwum. W ostatnich latach instytucja ta wydaje średnio dwie książki rocznie. Dr Grażynie Schlender od początku swojej działalności naukowej przyświecał cel niwelowania białych plam w historii miasta. Dyrektor Archiwum sama jest autorką kilku monografii: Biblioteka Asnykowska w Kaliszu, Solidarność Wielkopolski Południowej w latach 1980-2000. Zarys dziejów, Oni walczyli o naszą wolność. Zredagowała także obszerny artykuł na temat działalność WSGO "Warta" w Kaliszu i powiecie kaliskim. W tym roku Archiwum zapromowało książkę wydaną wspólne z KTPN, autorstwa prof. dr. hab. Jerzego Pietrzaka pt. "Wyzwolenie Kalisza spod okupacji cesarsko-niemieckiej w 1918 r.". Na koniec swojego wystąpienia dyrektor APK zaapelowała, że być może zbliża się właściwy czas na napisanie nowych dziejów Kalisza.

Obecny na sali prezes Kaliskiego Towarzystwa Lekarskiego dr Piotr Suda wręczyła na ręce dr Grażyny Schlender medal pamiątkowy wybity w 100. Rocznicę istnienia tej organizacji.

Druga część spotkania była poświęcona promocji najnowszego wydawnictwa Archiwum pt. 600 lat Sulisławic. Zostało ono opracowane przez Esterę Wałęsę, z inicjatywy członka Komitetu Obchodów Ćwierćwiecza Poszerzenia Granic Kalisza dr Grażyny Schlender.

Autorka książki, Estera Wałęsa, urodziła się w Kaliszu przez 26 lat mieszkała w Sulisławicach, z którymi, pomimo wyprowadzki, nadal jest związana. Absolwentka UAM na kierunkach historia i ochrona dóbr kultury, magister historii. Od 2010 r. zawodowo związana z Archiwum Państwowym w Kaliszu, gdzie zajmuje się udostępnianiem zasobu archiwalnego - realizuje kwerendy. Jest współautorką publikacji: Niepodległościowcy Wielkopolski południowo-wschodniej (ziemi kaliskiej) w świetle materiałów archiwalnych, Spuścizny w zasobie Archiwum Państwowego w Kaliszu, Archiwum Państwowe w Kaliszu (1951-2021). 70 lat działalności. Estera Wałęsa przedstawiła z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej najważniejsze rodzaje źródeł archiwalnych wykorzystanych w książce. Opracowując historię Sulisławic przeprowadziła kwerendy w archiwach, bibliotekach i muzeach. Wykorzystała mapy i plany majątku Sulisławice, księgi meldunkowe z zapisami dot. rodziny Łaszczyńskich, dokumenty administracji państwowej opisujące m. in. konfiskatę dóbr należących do Alojzego Prospera Biernackiego, akta wymiaru sprawiedliwości opisujące sprawę oskarżenia Tomasza Mikuły o pomoc Stanisławowi Kalecie ściganemu przez władze niemieckie w czasie II wojny światowej. Autorka korzystała także z artykułów i ogłoszeń prasowych, a także fotografii dokumentujących m. in. rozwój szkolnictwa i lokalnej straży pożarnej. Estera Wałęsa podziękowała także swoim współpracownikom z Archiwum za pomoc w pracach nad książką i dr Grażynie Schlender za zaufanie w stosunku do jej osoby.

Dr Grażyna Schlender, jako redaktor publikacji, dodała, że stanowi ona rodzaj kroniki obejmującej swoim zasięgiem 600 lat historii wsi Sulisławice (1402-2002), opatrzonej Słowem Prezydenta Miasta Kalisza, Słowem Od Wydawcy i Wprowadzeniem redaktora. Zawiera 51 kolorowych ilustracji oraz aparat pomocniczy w postaci bibliografii, indeksu osobowego i streszczenia w języku angielskim. Publikacja opisuje co prawda historię wsi, ale dotyka także losów osób znanych i zasłużonych dla Sulisławic. Warto wspomnieć chociażby Alojzego Prospera Biernackiego, który wprowadził do swojego majątku nowoczesne formy gospodarowania. Swoje dobra stracił za udział w powstaniu listopadowym. Ród Biernackich słynął z postaw patriotycznych. Przodek Alojzego Prospera, Paweł Biernacki brał udział w bitwie pod Zieleńcami i został odznaczony Orderem Virtuti Militari. Takich przykładów osób odważnych i pracowitych jest w książce więcej. Dyrektor APK podziękowała prof. dr. hab. Krzysztofowi Walczakowi, który był recenzentem książki i zgłosił wiele istotnych uwag. Słowa podziękowania trafiły także do dr Anny Bestian-Zając, która odpowiada za korektę i indeks osobowy, Lidii Łyszczak odpowiedzialnej za skład, Caryl Swift, która przełożyła streszczenie na język angielski, Sławomira Woźniaka, który drukował książkę oraz do autorki - Estery Wałęsy.

Na koniec spotkania dr Grażyna Schlender wraz z prezydentem miasta Kalisza Krystianem Kinastowskim wręczyli po egzemplarzu książki zaproszonym gościom i przedstawicielom kaliskich instytucji kultury i nauki.